EVE GÖTÜRMEDEN ÖNCE BİR DÜŞÜNÜN(akvaryum)
Su , pek çok canlıya ev sahipliği yapan bir ortam. Deniz , göl yada akarsu olsun , suda oluşan her yaşam ortamı aynı zamanda bir ekosistemdir.Bu sistemde yer alan tüm canlı,cansız varlıklar bu sistemin bir parçasıdır.Akvaryumlarda aslında küçük birer ekosistemdir.Akvaryumda bulunan balıklar,bitkiler,yosunlar, bakteriler,taşlar,kum ve sudaki mineraller ekosistemi oluşturan unsurlardır. Dünyamızda canlıların yaşadığı farklı ortamlar yer almaktadır.Tatlı su veya tuzlu su canlılarını artık akvaryumlarımızda besleyebilmekteyiz. Tatlı su Akvaryumları bakımları daha kolay olması nedeniyle daha çok tercih edilir. Akvaryum kurarken kulaktan dolma bilgilerle değil de , biraz araştırma yaparak bilimsel yöntemlerle çalışmak daha olumlu sonuç verir.
->Nasıl Bir Akvaryum Kuralım ?
Tatlı su akvaryumlarında gördüğümüz balıkların çoğu , doğada tropikal ve ılıman bölgelerde yaşayan canlılardır. Bu nedenle akvaryumlarda onlar için hazırlanan ortamın doğadakinin bir benzeri olması gerekir. Akvaryumlarda daha çok çeşme suyu kullanılır. Çeşme suyu genellikle asitlik ve sertlik bakımından oldukça uygundur Akvaryumda kullanacağımız çeşme suyu zararlı kimyasalları içermemelidir. Çeşme suyundaki klor bitkiler ve balıklar için zararlıdır.Suyu klordan arındırmak için suyumuzu birkaç gün dinlendirmek ve havalandırmak gerekir. Besleyeceğimiz canlıların gereksinmelerini bilmek ve suyun kimyasal özelliklerini bu canlılara göre ayarlamak sağlıkları açısından çok iyi sonuçlar verecektir.
ph : asitlik değeri
Kh : karbonat sertliği
Gh : genel sertliği
Tuzluluk oranı gibi kimyasal değerleri beslediğimiz canlılar için hayati önem taşır. Örneklemek gerekirse ; yüksek ph (8-9) derecesindeki su cichlid türleri için ideal büyüme ve üreme ortamı sağlarken , diskus, ramizeri v.b yumuşak su balıklarını aynı suya koyduğumuzda büyümelerinin durduğunu hastalandıklarını ve hatta ani ölümlerini gözlemleyebiliriz. Aynı şekilde suyun sıcaklığının da canlıların geldiği ekosistemle aynı olması gerekir.Yukarıdaki nedenlerle aynı habitat ortamından gelmiş birbirleriyle uyumlu türlerden bir akvaryum ekosistemi kurmak doğru olacaktır.
->Akvaryum Bitkileri
Bitkiler ışıklı ortamlarda sudan karbondioksit alıp fotosentez yoluyla besin elde ederler ve bu işlemi yaparken suya bol miktarda oksijen bırakırlar. Balıklar sudaki oksijeni alarak karbondioksite çevirir. Bitki ve balıkların dengeli olduğu bir akvaryumda doğal çevrim sağlandığından sistem dengededir. Balıkların fazla bitkinin az olduğu akvaryumlarda ise mutlaka bir hava motoru kullanarak suya ekstra oksijen takviyesi yapılmalıdır. Bitkilerin önemli bir faydası da balık dışkıları ve yem artıklarından oluşan nitratı gübre olarak kullandığı için tüketmesidir. Nitrat balıkların gelişimini yavaşlatan ve sudaki oranı belli bir değerin üzerine çıktığında balıkları öldüren zehirli bir maddedir. Doğru bitkilendirme yapılmış bir akvaryumun seyrine doyum olmaz. Bitkiler yavru balıklar için de güzel saklanma ortamları sunarlar. Bitkileri alırken aynı balıklarda olduğu gibi gereksinmelerini incelemek gerekir. Bazı türler sürekli parlak ışık isterken , bazı türler için loş bir ışık yeterli olmaktadır. Düşük ve yüksek sıcaklıklara dayanabilen özel bitki türleri mevcuttur.
->Filtreler
Balıklar ve bitkilerden kaynaklanan artıkların akvaryumun dengesini bozmaması için iyi bir filtre sistemine ihtiyaç duyulur.Filtrelerin birçok çeşidi bulunduğundan akvaryumumuza en uygun olanı temin etmeliyiz. Genel prensip olarak 100 lt yi geçen akvaryumlarda dış filtreler daha sağlıklıdır.İç filtreler daha ucuzdur , ancak kapasiteleri sınırlıdır ve akvaryumun içinde yer kaplarlar. Dış filtreler ise yüksek kapasitelerde çalışırlar akvaryumun dışında bir dolap içinde saklanabildikleri için görüntü kirliliği yaratmazlar filtre temizliği yaparken akvaryumun içini karıştırmak dekoru bozmak zorunda kalmazsınız. Eğer 300 lt ve daha yüksek kapasiteli bir akvaryumunuz varsa ve dış filtreye yüksek meblağlar ödemek istemiyorsanız taşırmalı sistem adı verilen filtreleri kendiniz yapabilirsiniz. Bu yöntem size %70-80 para tasarrufu sağlayabilir. Filtrelerde amonyak nitrit gibi zararlı molekülleri parçalayan bakteriler yerleşir. Yani yaşayan sistemlerdir.Bu yüzden filtre malzemelerini ve süngerlerini akvaryum suyuyla yıkamak gerekir. Soğuk suyla yıkanan filtrelerdeki yararlı bakteriler öleceği için sisteminiz zarar görecektir.Aynı bakteriler akvaryumunuzdaki kum ve girintili kayalara da yerleşir ve filitreleme işlemine yardımcı olurlar.
->Istıcılar
Alınacak ısıtıcı mutlaka termostatlı olmalıdır. Isıtıcının kapasitesi hesaplanırken 100 watt lık ısıtıcı 100-150 lt su için yeterlidir. Ucuz ve kalitesiz ürünlerden sakınmak gerekir yoksa bir sabah uyandığımızda haşlanmış veya elektrik şokuna uğrayıp ölmüş balıklar görme olasılığınız vardır.
->Yemleme
Balıkların günde 2-3 defa beslenmesi yeterlidir. Beslediğimiz canlıların ihtiyaçlarına göre yem çeşitlerini almalıyız. Bazı balıklar otçul olup bitkisel ağırlıklı yemlerle beslenmelidir , bazıları ise etçil olup protein oranı yüksek yemlerle beslenmelidir. Balıkların birkaç dakikada bitirebileceği miktarda yemleme yapılmalıdır.Unutulmamalı ki ; balığı az yem değil , çok yem öldürür. Balıklara canlı yem olarak tuzlu su karidesi (artemia) , su piresi (daphnia) , sivrisinek larvası verilebilir. Ülkemizde en çok kullanılan canlı yem tubifex kurtçuklarıdır. Tubifex kurtçukları genellikle kanalizasyonların aktığı balçıklı kanallardan toplandığı için başta hepatit (sarılık ) virüsü olmak üzere pek çok zararlı mikroorganizmayı barındırır. Tubifexin sadece ısı işleminden geçerek kurutulmuş formları verilebilir çünkü ısı işlemi yapılırken zararlı mikroorganizmalar ölür. Canlı yemlerin hepsi de yüksek protein içerir ve sürekli değil de belli aralıklarla verilmeleri tavsiye edilir.
->Azot Döngüsü
Balık dışkıları , yiyecek artıkları , çürümekte olan bitkiler akvaryumun suyunu kirletirler. Bu artıklardan suya amonyak karışır. Amonyak canlılar için zararlıdır. Doğada olduğu gibi akvaryumlarda da amonyağı parçalayan bakteriler vardır.Filtreler kısmında anlatıldığı gibi bu yararlı bakteriler filtrelerin içinde yerleşirler. Amonyak nitrosomonas bakterileri tarafından nitrite çevrilir. Nitrit de nitrobacter bakterileri tarafından nitrata çevrilir. Nitrat amonyağa göre daha az zararlıdır ancak suda çok birikirse yine balıkları zehirleyecektir.Nitrat kısmen akvaryumda bitkiler tarafından kullanılır. Kalan Nitratı da düzenli su değişimleriyle akvaryumdan uzaklaştırmalıyız. Bir hortumla akvaryumun dibinden akvaryum suyunun %10-20 si çekilir ve yerine dinlenmiş su eklenir.